پیشرفتهای بزرگی که امروزه شاهد آن هستیم در سایه آرامش و ایمنی ایجاد شده توسط مهندسی عمران حاصل گردیده است . مهار قهر طبیعت همانند سیل و زلزله ، طوفانهای وحشتناک، هدیه هایی هستند که مهندسی عمران به جامعه امروز عطا کرده است . خلاصه میتوان رشته عمران را، علم طراحی ابنیه هایی مقاوم در برابر نیروهای وارده به آن بنا نامید، حال این بنا می تواند ساختمان، برج ، پل ، راه ، پی و … باشد نکته قابل توجه این است که استفاده بهینه از مصالح موجود در منابع کشور اصل مهمی است که در طراحی باید مورد توجه قرار گیرد.
تفاوت مدرک و شغل مهندس عمران:
رشته مهندسی عمران جز رشته هایی میباشد که بدون کسب تجربه در محیط های کاری ، فاقد اعتبار اجرایی می باشد. و به دلیل گسترده بودن حوضه فعالیت دانش آموختگان این رشته، شغل هایی که یک مهندس عمران میتواند داشته باشد بصورتهای مختلفی طبقه بندی شده است. مهندس عمران میتواند در حوضه ی پیمانکاری ، مشاوره ، نظارت ، ساختمان سازی ، سدسازی، راه سازی، پالایشگاه سازههای صنعتی، مدیریت ساخت ، سازه های دریایی و … فعالیت داشته باشد.
رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی ارشد دارای 12 گرایش می باشد که به شرح زیر می باشد:
1- سازه
2- مکانیک خاک و پی ( ژئوتکنیک)
3- زلزله
4- مدیریت ساخت
5- سازه هیدروکسی
6- سازه دریایی
7- مهندسی آب
8- برنامه ریزی حمل و نقل
9- راه و ترابری
10- مهندسی محیط زیست
11- مهندسی رودخانه
12- مهندسی آب و فاضلاب
- مهندسی سازه:
هدف دوره کارشناسی ارشد سازه تربیت افرادی است که دارای توانایی و مهارت جهت طراحی و نظارت بر پروژه های تخصصی در زمینه سازه و دارای توان تحقیقاتی جهت حل مسائل در این زمینه میباشند. این پروژه های تخصصی میتواند شامل ساختمان های بلند و ساختمانهای کوتاه نسبتاً پیچیده ، ساختمانهای صنعتی ، برجهای سیلوها، سازه های آبی ماند بندها و سدها و مخازن ذخیره آب ، بندرسازی و پلهای بزرگ و تونل ها و نظیر آن باشد.فارغ التحصیلان این رشته می توانند در مجموعه های مهندسین مشاوره سازه ، معماری، موسسات صنعتی ، وزارتخانه ها ، سازمان های مسئول اجرای طرح های عمرانی، راه و ترابری و … فعالیت نمایند .
- مهندسی مکانیک خاک و پی:
این گرایش ، مهارت جهت طراحی و نظارت بر اجرای پروژه های تخصصی در زمینه مکانیک خاک و پی برای داوطلبان را ایجاد می کند ، یک فرد متخصص در این گرایش توان تحقیقاتی کافی جهت حل مسائل جدید در این زمینه را دارد. به طوریکه تمام نیروهای وارد بر پی سازه و خاک زیرپی را بررسی می نماید و بر اساس آن طراحی بهینه را انجام می دهد. سازه محکم و استاندارد بر روی خاک ضعیف معنایی ندارد به همین جهت در ایران این رشته دارای پتانسیل کاری بسیار بالا می باشد به طوریکه طبق بخشنامه سازمان مسکن و شهرسازی ، سازههای بالای هفت طبقه باید زیر نظر مهندسی ژئوتکنیک باشد و خاک زیرسازه بر اساس گمانه ها و تستهای آزمایشگاه مکانیک خاک مورد بررسی قرار گیرد.
- مهندسی زلزله:
در این گرایش از مهندسی عمران نیروهای وارد بر سازه در اثر وقوع زلزله کاملاً تحلیلها می شود و براساس این تحلیل ، سازه هایی جهت مقابله با این نیروی ناشناخته طراحی می شوند به همین جهت یک مهندس زلزله می تواند در مورد پروژه های خاص و مهم ، دخالت زیادی در امر طراحی داشته باشند دو طرح جدیدی از چگونگی اعمال بار بر سازه ارائه نمایند. این مهارت ها پس از پروژه های مطالعه رفتار لرزهای سازه های مختلف ، مطالعه رفتار دینامیکی اتصالات گوناگون ، مطالعه خواص مکانیک مصالح تحت بارهای دینامیک و … بدست می آید.
- مدیریت ساخت:
پروژههای بزرگ عمرانی نیاز به یک هدایتگر و مدیر متبحر دارند که بتواند در حوزههای طراحی و مبانی عمرانی دستاندرکاران، دخالت نماید به این جهت و به منظور مدیریت بهینه در اجرا و ساخت پروژههای بزرگ عمرانی در سطح ملی،منطقهای و شهری افرادی که در این گرایش تحصیل میکنند .
- مهندسی سازه هیدرولیکی:
این گرایش جهت آموزش دوره های تحلیل و طراحی سازه هایی که عمدتاً در ساختمانهای هیدرولیکی مانند سدهای انحرافی، سدهای مخزنی ، مخازن آب ، تونلهای آب بر ، تأسیسات انتقال آب، تأسیسات حفاظتی در مقابل سیل و … در نظر گرفته شده است.
- مهندسی سازههای دریایی:
تحلیل و طراحی سازههایی که عمدتاً در کارهای دریایی مانند اسکله ها ( نوع شمع و عرشه – صندوق های وزنی- شناور) ، موج شکن ها، سکوها ، دیوارهای ساحلی و تأسیسات حفاظتی ، ستونهای مهاربند و کلیه تأسیسات بندی، بر عهده مهندس سازه های دریایی می باشد .
- مهندسی آب:
هدف از این دوره تربیت متخصصانی است که بتوانند در زمینه های مختلف شناخت منابع و نیازهای آبی، ذخیره و کنترل و انتقال ، انحراف و توزیع آب ، بهره برداری و مدیریت منابع آب و برنامه ریزی در سطوح بالا برای سیاست های آبی مملکت در مراحل مختلف طراحی، نظارت ، مدیریت و اجرای پروژههای آبی می باشند. که این امر با تأکید بر یکی از گرایشهای اصلی مهندسی آب نظیر هیدرولیک ، هیدرولوژی و مدیریت منابع آبی می باشد.
- مهندسی برنامه ریزی و حمل و نقل:
برنامه ریزی حمل و نقل ملی ، منطقهای و شهری و طراحی سیستمهای حمل و نقل شهری ( مثل منوریل) و بین شهری ، مسائل ترافیکی ، طرح و عملیات طرق و سیستم های مختلف حمل و نقل ( اعم از زمینی، دریایی ، هوایی و …) بر عهده کارشناسان ارشدی می باشد که در این گرایش تحصیل نموده اند.
- مهندسی راه و ترابری:
هدف این دوره تربیت افرادی است که دارای توانایی های لازم جهت طراحی و نظارت بر اجرای پروژه های تخصصی در زمینه مهندسی راه و ترابری و توان تحقیق و حل مسائل در پروژه های تخصصی شامل راه- راه آهن- فرودگاه ، حمل و نقل و ترابری می باشد.
- مهندسی محیط زیست:
نظارت بر حسن اجرای پروژه های تخصصی در زمینه های مختلف مهندسی محیط زیست، شناخت و کنترل آلودگی منابع آب ، خاک و هوا – کنترل آلودگیهای حاصل از مواد زائد جامد – برنامه ریزی و مدیریت اجرای طرحهای زیست محیط و … بر عهدهی یک مهندس محیط زیست می باشد.
- مهندسی رودخانه:
در این دوره پذیرفته شدگان به مطالعه و شناسایی هر چه عمیق تر مسائل فرسایش و رسوب در رودخانه ، کنترل سیلابها و ساماندهی آنها خواهند پرداخت. در صورت عدم کنترلهای مذکور خسارات بسیاری نشای از رسوب، سیلال و تغییر مسیر جریانها بر بودجه های مملکتی وارد خواهد آمد.
- مهندسی آب و فاضلاب:
به منظور مطالعه ، طراحی، احداث و بهره برداری و نگهداری و مدیریت تأسیسات شرکتهای آب و فاضلاب و تأمین نیروی انسانی متخصص جهت رفع تنگهای موجود در وزارت نیرو این گرایش در دانشگاهها تدریس میشود. که در این دوره پذیرفته شدگان به مطالعه و شناسایی هر چه عمیق تر مسائل آب و فاضلاب ، بهره برداری بهینه از تأسیسات آب و فاضلاب و روشهای رشد و توسعه علوم مهندسی در این گرایش و … می پردازد.